بحثی درباره زندگی مانی و پیام او اثر ناصح ناطق

مشخصات کتاب بحثی درباره زندگی مانی و پیام او

• سال: چاپ اول 1357
• انتشارات: امیرکبیر
• نویسنده: ناصح ناطق
• قطع: وزیری
• جلد: شومیز

معرفی کتاب بحثی درباره زندگی مانی و پیام او

پیدایش و گسترش مانوی گری یا مائی که ئیسم که پیروان آن در ادبیات اسلامی مانویه و منانیه خوانده شده اند یکی از عجیب ترین پدیده های تاریخ است. مردی تنها روزی خود را رهاننده موعود یعنی فارقلیط خواند و مدعی پیغمبری آخر الزمان شد.

وی سالها مشغول جهان گردی و تبلیغ بود و مریدان بسیار میان مردم پیدا کرد و در دوران پادشاهی بهرام پادشاه ساسانی کشته شد. پس از مرگ او پیروانش دچار آزار و تعقیب شدند ولی دینی که آورده بود با مرگ وی از میان نرفت و راه روی زیر زمینی خود را در ایران و انیران ادامه داد. در بخش شمال خاوری ایران مانوی گری روزگاری دین رسمی سغدیان و ایغورها شد و چند قرن پس از هجرت دوام آورد.

جهان باختری گسترش دین مانی آنچنان سریع و نفوذش آنچنان ژرف بود که دین مسیح را تهدید کرد. در مصر و یونان و روم هم مانویان گروهی فعال و پویا بودند و کار به جایی رسید که امپراطوران روم لازم دیدند پیشرفت آنان را متوقف سازند. در قرنهای بعد، گروههایی با نامهای گوناگون مانند پلیسینها و پاتارنها و بوگومیلها و البيرواها و کاتارها که همه از مانویگری الهام گرفته بودند پیدا شدند؛ و سرانجام همه با حربه تکفیر یا ضرب شمشیر یا آتش از میان رفتند. ولی فردریش هر، در کتاب جهان قرون وسطائی میگوید در شبه جزیره بالکان تا سال ١٨٦٥ یعنی تا روزی که ترکها بوسنی را تصرف کردند هنوز گروهی از بوگومیلها در آن دیار زندگی میکردند و راه و رسم باستانی دین دوگرائی را فراموش نکرده بودند.
موضوع این رساله سرگذشت مانی و طلوع و غروب آیین او در ایران و کشورهای باختر زمین و مرگ مانی و تاثیر وی در جهان اسلام و عرب و ایران و بقاء نسبی آن به صورت ته نشین در اندیشه های ایرانیان امروزی است.