مجله خوشه شماره 22، مرداد ماه 1346

مشخصات مجله ی قدیمی خوشه به سردبیری احمد شاملو

سال چاپ: مرداد 1346

شماره مجله: 22

قطع: رقعی

جلد: شومیز

صاحب امتیاز: دکتر امیرهوشنگ عسگری

سردبیر: احمد شاملو

معرفی این شماره: 

• معرفی شاهکار جدید اینگمار برگمن به نام ( پرسونا)
• داستان کوتاهی از لنگستون هیوز به نام ( میگی چرا؟)
• نمایشنامه یی از گونتر آیش به نام ( رویا)
• قصه ای از غلامحسین ساعدی به نام ( توپ).
• و بررسی شعر و ادبیات آفریقای سیاه

درباره ی مجله همیشه در توقیف خوشه

در مورد تاسیس مجله خوشه و توقیف چندباره آن، جناب آقای دکتر امیر هوشنگ عسگری می فرمایند که :

«در کافه فردوسی در خیابان اسلامبول با آقایان ایرج مستعان و دکتر هوشنگ کاووسی همکاران مجله فردوسی نشسته و در این فکر بودیم که یک نشریه مستفل و وزین ادبی سیاسی منتشر کنیم که از امکانات انتشاراتی شرکت فردوسی استفاده مفید‌تر شود. نام «خوشه» را دکتر کاووسی پیشنهاد کرد، من هم پذیرفتم و تقاضای امتیاز و صدور مجوز کردم. چون دندان‌پزشکی مجلس شورای ملی را سرپرستی می‌کردم و قانون مطبوعات، حقوق بگیران دستگاه‌های دولتی را از داشتن امتیاز نشریه سیاسی منع می‌کرد، تقاضای امتیاز مجله علمی و ادبی کردم. بدین ترتیب در تاریخ 22 آذر ماه 1334 امتیاز مجله «خوشه» با روش ادبی، علمی، فنی و هنری صادر شد. اما، فقط داشتن امتیاز یک نشریه سیاسی مرا قانع می‌کرد. به همین دلیل استعلامی که از وزارت کشور و متعاقب آن از وزارت دارایی و دادگستری کردم، توانستم مجوز انتشار مجله «خوشه» را با مشی سیاسی و اجتماعی نیز بگیرم. مجله سیاسی‌ای که هشت نفر شاعر برجسته و نامدار ایران فقط مسوول اداره چهار صفحه وسط آن به نام «خوشه‌های زرین» شدند.

• اولین توقیف مجله خوشه

اما مجله هنوز به شماره دوم خود نرسیده بود که به واسطه انتشار عکس دهخدا توقیف و شکست و ضرر مالی «خوشه» آغاز شد و کوششی هم که برای رفع توقیف مجله به عمل آمده بود از نیرویی که برای پیشرفت مجله می‌بایست صرف شود، کاست. اما با انتشار شماره ویژه مجله، این زیان به سرعت جبران و محبوبیت و فروش «خوشه» آغاز شد. سالهای 1340 و 1341 تفضلی، سعیدی سیرجانی و پارسا تویسرکانی هم به همکاران «خوشه» اضافه شدند و به تدریج دکتر کوشیار، دکتر صدریه و دکتر سعید فاطمی هم مقالات اقتصادی و تاریخی برای مجله تهیه می‌کردند و بر رونق مجله می‌افزودند. چنانکه در شهریور 1341 مجله با قطع بزرگ و در 40 صفحه و تیرا‍ژ وسیع تری انتشار یافت و مجله «خواندنی‌ها» مطالبی علیه «خوشه» منتشر و تنگ نظری‌ها شروع شد.»
مشکلات جانبی و سختگیری‌ها و محدودیت‌هایی از جانب حکومت برای نشریه مستقلی چون «خوشه» وجود داشت. «خوشه» در پناه مدیریت دکتر عسکری و یارانش فراز و نشیب‌های فراوانی را پشت سر گذاشت.
.
در بهمن ماه 1344 احمد سروش دوباره به «خوشه» برگشت و به اتفاق اخوان ثالث در انتشار «خوشه» همکاری داشت. دکتر بیدار و حبیب اله بلور و چند نفر دیگر هم به جمع نویسندگان پیوسته بودند. مقالات منوچهر شفیانی، سیروس مشکی، و قاسم صنعوی هم در مجله چاپ می‌شد. سال بعد (بهمن 1345) حسین سرافراز سردبیر مجله شد که با اسماعیل نوری غلامرضا مرزبان، اسکندر قراچه داغی همکاری نزدیک داشت. پس از اینکه حسین سرافراز کار بهتری پیدا کرد و با موافقت قبلی مجله را ترک کرد جای خود را به احمد شاملو داد که دربست وقت و همت خود را برای پیشرفت «خوشه» به شکلی که در جامعه علم و ادب و در میان جوانان روشنفکر موقع و مکانی داشته باشد به کار گرفت.

از نیمه سال 1347 مجله «خوشه» باز هم دچار گرفتاری‌های سیاسی شد به شکلی که شماره 44 و 45 آن 14 آبان با هم انتشار یافت.
شب‌های بزرگ هفته «خوشه» که از 24 الی 28 ام شهریور 1348 در حیاط شهرداری خیابان خانقاه با شرکت قریب هزار نفری دانشجو و روشن‌ فکر برگزار شد در تاریخ فارسی به عنوان بزرگ‌ترین حادثه تلقی شد. کاری سخت بزرگ و تکان دهنده که مجله‌ها و روزنامه‌ها از ستایش آن هیچ فرو نگذاشتند.
از ابتدای سال 1347 دولت هویدا سهمیه رپرتاژ آگهی «خوشه» را قطع کرد. اما «خوشه» همچنان به کار خود ادامه داد. «خوشه» ‌‎هر سال به مناسبت نوروز یک شماره ویژه منتشر می‌‎کرد و آن سال هم ( 1348) به همت احمد شاملو که سردبیر مجله بود و نویسندگان و روشن فکرانی که طرفدار نو و اندیشه نو بودند دست به دست هم دادند، شماره ویژه نوروز برای یکشنبه 25 اسفند ماه آماده شده بود اما سازمان توزیع جراید به دستور محرمعلی خان از پخش «خوشه» و چاپ شماره های بعد و انتشار آن جلوگیری کرد و در نهایت مجله خوشه توقیف شد. مجله ای که از مهمترین نشریات تاریخ مطبوعات ایران به شمار می رود.

چاپ قدیمی، اصلی نشریه خوشه چاپ قبل از انقلای با تخفیف ویژه در کتابفروشی میم

اگر این نشریه را دوست داشتید، شماره دیگر همین مجله ( شماره 15 سال 1346 )، را به شما پیشنهاد میکنیم

پیج اینستاگرام

کانال تلگرام