ارزش میراث صوفیه اثر عبدالحسین زرین کوب

مشخصات کتاب ارزش میراث صوفیه

اثر دکتر عبدالحسین زرین کوب

• چاپ سال ۱۳۶۲
• انتشارات امیرکبیر
• لبه برگردان
• قطع: وزیری

معرفی و بخشی از کتاب ارزش میراث صوفیه

آنچه در طی این یادداشت ها أمده است جستجویی است در تاريخ تصوف، با کوششی برای ارزیابی میراث صوفيه. قسمتی از این یادداشت ها، چند سال پیش، بی هیچ نظمی خاص و به صورت مقالاتي دنباله دار، در مجله يغما انتشار یافت وچون ان سلسله مقالات را بعضی دوستان پسندیدند وسودمند دیدند دیگر بار طبع تمام یادداشتها، به صورت كامل و مرتب، ضرورت تازه یافت و اکنون به گو نه كتابی جداگانه که چندين برابر مقالات مندرج در يغما ست ـ به چاپ می رسد.

در باب تصوف و عرفان کتابها بسیار است و با این همه امید هست که درین یادداشتها بازچیزها یی بتوان یا فت که درجاهای دیگر نیامده است. البته ارزیابی میراث صوفيه ومطالعهٔ تطبیقی در عرفان عام داستانی درازست و حاجت به تحقیقات بسیار دارد. درين مختصر نویسنده فقط خواسته است دور نمایی ترسیم کند از دنیای صوفيه وزشتی ها و زیبایی هایی که در آن هست، و گمان می رود که امروز چنین دور نمايی برای دانشجويان جوان ما خالی از سودهای بسیار نیست. دربارهٔ انتقادھا ی که درین کتاب برپاره یی عقاید و احوال قوم رفته است عذر مؤلف آنست که این مختصر بهرحال تاريخ است و مورخ دراینجا قاضی است نه مدافع. با این همه، امید هست که دربن داوری چنان که درخور یك قاضی است از هرگونه جانبداری و شتابزدگی بر کنار مانده باشد.

صفحه نخست کتاب

عرفان طریقهٔ معرفت در نزدآن دسته از صاحب نظرانست که برخلاف اهل برهان دركشف حقیقت بر ذوق و اشراق بیشتر اعتماد دارند تا بر عقل و استدلال. این طریقه در بین مسلمين تاحدى مخصوص صوفیه است و در نزد سایر اقوام بر حسب تفاوت مراتب و به نسبت ظروف زمانی و مكانی خاص نام های مختلف دارد که آن همه راامروز تحت عنوان میستی سیسم يامعر فت اهل سر میشناسند

این طریقه معرفت، از دیرباز مورد توجه پاره یی اذهان واقع شده است چنانکه بعضی در شناخت حقیقت آن را از طريقه أهل برهان هم مفیدتر می ۔ شمردهاند. حتی آثاری از صورت های ساده تر و ابتدایی تر این طريقه را در ادیان و مذاهب قدیم و بدوی نیز میتوان یافت. از جمله درمذهب پرستندگان توتم و آیین پرستندگان ارواح هم نوعی عرفان وجود دارد چنانکه در آیینهای قدیم هندوان، ایرانیان، یونانیان، یهود ونصاری هم چیزهایی از این مقوله هست

با وجود تفاوتی که بين عقاید و تعاليم رایج در مذاهب مختلف عرفانی هست باز شباهت بين آنها بقدری است که محققان طريقه عرفان را طریقه یی میدان ندکه در آن، بین اقوام گونه گون جهان اشتراك و شباهت هست . و اساس آن از جهت نظرى عبارتست از اعتقاد به امكان ادراك حقیقت از طريق علم حضوری واتحاد عاقل و معقول؛ و از جهت عملی عبارتست از ترك رسوم واداب قشری و ظاهری و تمسك به زهد و ریاغت، و خلاصه گر ایش به عالم درون؛ و این طریقه نزد بعضی از حکمای جدید اروپا نیزمورد توجه واقع شده است و مبنای حکمت های تازه گشته است.